Pierwsza powieść Charlesa Strossa Accelerando była klasycznym przykładem utworu którego wymogi fabularne zdawały się obciążać autora- jej głównym bohaterem był postęp technologiczno-kulturowy pokazany przez konieczność sytuacjami z dziejów rodziny Macx. Kolejna książka wydana w Polsce to Szklany dom. Zwykle ciężko jest porównywać książki różnych autorów jednak w tym przypadku nie da się nie zauważyć znacznego podobieństwa w kreacji świata przyszłości pomiędzy Szklanym domem a Perfekcyjną niedoskonałością Jacka Dukaja (niestety pewnie sam Stross jak i większość jego czytelników nie ma pojęcia o istnieniu polskiego pisarza). W obu przypadkach jest to odległa przyszłość w której ludzie pokonali ograniczenia biologii oraz fizyki (skoki pomiędzy odległymi punktami kosmosu, kopiowanie ludzi itd.) A bohaterowie to ofiary amnezji wprowadzające nas powoli w budowę świata.
Jeśli jednak weźmiemy na warsztat i dokładanie porównamy konstrukcje światów to okazuje się że w Strossa widać błędy i niedociągnięcia (choć "internetowe" recenzję jak przytocze jedną z nich "Konstrukcja świata od strony technologiczno-koncepcyjnej jest absolutnie bez zarzutu" ). Po pierwsze niczym nie uzasadnione przywiązanie do "białka" jako jedynej "liczącej się" formy inteligencji- skoro assemblery mogą w formie informacji "zapisać wektor" danej świadomości to czemu nie mogą go "puścić w ruch" tworząc Dukajowskie phoebe. Z jednej strony robaki infekujące asemblery są w stanie rozpoznać i skutecznie zinfiltrować swoją kopią projekt asemblera zaprojektowanej przy zmienionej technologii, a z drugiej strony "idealnego wiezienia" pilnują SI nie potrafiące rozpoznać przekazu zawartego w wierszyku. Gdy w każdej kieszeni możesz mieć skrytkę prowadzącą do innej części wszechświata i wyciągnąć z niej kawałek fotosfery gwiazdy jako miotacz ognia to z pewnością twój wewnętrzny komputer (netlink) da się zagłuszyć klatką Faradaya. Bardzo gładko przechodzi też kwestia racjonalności ograniczeń (skoro mogę kazać sobie lubić coś to w zasadzie dlaczego to lubić): i na początku książki racjonalność bycia ubranym w miejscu publicznym jest zagadkowa to pod koniec jest to już jedynie "kwestia bezwładności". Kiedy przez wieki modelujesz swoją osobowość niemożliwe jest to że w eksperymencie w którym używając XX wiecznych sztuczek socjologicznych dajesz sobą sterować (wtedy bowiem twoja psychika jest jak z XX wieku i zdajesz sobie z tego sprawy to właściwie po co "eksperymentować"). Jeden z bohaterów mieszka dziesiątki lat z obcymi istotami (w ich biologii) ale po operacji kasowania pamięci musi przechodzić rehabilitacje.
Niestety owe zabiegi "upraszczające" przyszłość wydają się być specjalne w celu uatrakcyjnienia powieści (jak czytam w recenzji : Autorowi udało się bowiem w doskonały sposób wyważyć proporcje między wartką akcją, niezłym językiem, a prezentowaniem swoich autorskich pomysłów, kolejnych odwołań do naukowych koncepcji ). Powoduje to jednak iż zamiast twardej pozycji w kanonie SF mamy czytadło z laserowymi mieczami w tle.
Źródła:
[1] http://rybieudka.blogspot.com/2011/03/szklany-dom-charles-stross.html
Rysnek; http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/1/1e/Stross-Glasshouse-PB.jpg
Przyjmuję Twoje uwagi, z małym "ale" - moim zdaniem wylewasz dziecko z kąpielą. "Szklany dom" to nie "Accelerando", to nie jest książka o technologii. nie w pierwszej, nie w drugiej, nie w trzeciej, a po przemyśleniu stwierdzam, ze nawet nie w czawartej kolejności, gdyż istotniejsza w niej jest swoista krytyka społeczna, pokazanie pewnych mechanizmów... no i przede wszystkim akcja. Ocenianie jej tylko i wyłącznie - a to zrobiłeś - pod kątem spójności technologicznej strony świata to tak jakby oceniać książkę (jakąkolwiek) po tym jak stawiane są przecinki. Jest to literatura? Jest. Przecinki w literaturze są ważne? no ważne. No to sprawdźmy czy autor sobie z tym daje radę. A jak daje źle? No to książka jest "zle zredagowanym czytadłem z czymśtam w tle". Bez sensu. Dlatego nie zgadzam się ze stwierdzeniem że "mamy czytadło z laserowymi mieczami w tle". Tzn. sam fakt udowodnienia, że tle są laserowe miecze, a nie cokolwiek innego (czego najwyraźniej oczekiwałeś) nie uprawomacnia tezy o czytadle. Wciąż literacko książka ta ma się całkiem dobrze. I faktycznie, jest całkiem atrakcyjna - czyli Strossowi się udało...
OdpowiedzUsuńPozdrawiam,
MR
Zgadzam się że nie jest to książka o technologii lecz o społeczeństwie i relacji jednostki samej ze sobą. Tylko że włąśnie wizja świata (w tym przypadku zaawansowanej technologii) powoduje że tak a nie inaczej jest zbudowane społeczeństwo- w tym przypadku mamy wiekowe istoty o dowolnej plastyczności umysłu zachowujące się jak ludzie w XX wieku. To najbardziej zgrzyta. Samą książke starałem ocenić pod kątem literatury SF- wedle koncpecji iż nie jest to literatura gdzie są "lasery i roboty" (bowiem to tylko rekwizyty) ale gdzie istnienie powiedzmy "robota z własna wolą" stawia jakiś problem/teze. W tym przypadku problem postludzkich społeczenstw został zamieciony po dywan gdy konsekwencje jego istnienia stały się niewygodne dla akcji.
OdpowiedzUsuń