Pozwoliłem sobie na poświęcenie kilku chwil lekturze materiałów zamieszczonych na stronie projektu BHC Apolandia. Piękna konfucjańska maksyma zamieszczona na jednej z podzakładek jej serwisu internetowego: „Istota wiedzy polega na tym, by posiadając ją korzystać z niej” umocniła mnie w postanowieniu aby opublikować pewne spostrzeżenia.
I. Uwagi ogólne
W mojej ocenie system przedstawiany na stronach apolandii stanowi przykład systemu tzw. „kuli śnieżnej” (założenie szybkiego wzrostu). Zwrot kosztów poniesionych przez uczestnika następuje bowiem dopiero wtedy, gdy zwerbuje on do systemu kilka osób. Znamienne jest, że organizator często przedstawia udział w tym systemie - niezgodnie z prawdą - jako sposób na szybkie i łatwe wzbogacenie się. Wskutek takich oszukańczych systemów dystrybucji dochodziło w różnych krajach do poważnych niepokojów społecznych i perturbacji gospodarczych
System ten jest nieuczciwy z dwóch powodów. Po pierwsze, w wyniku zwykłych matematycznych zależności musi się wyczerpać - po prostu w pewnym momencie nie ma już dalszych osób, które można by zwerbować. Klienci stanowiący ostatnie ogniwa łańcucha nie mają zatem teoretycznych nawet możliwości uzyskania prostego zwrotu poniesionych wydatków, nie mówiąc już o odniesieniu obiecywanego sukcesu materialnego; są oni przeto wprowadzani w błąd co do istoty systemu.
W części karnej ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 1926 r. system sprzedaży lawinowej był expressis verbis zakazany. Zgodnie z art. 8 tej ustawy Rada Ministrów mogła w drodze rozporządzenia zakazać zawierania pewnych umów, przez które przedsiębiorca, w sposób niezgodny z zasadami uczciwej konkurencji, starał się ułatwić sobie warunki zbytu. W szczególności zakazem można było objąć zawieranie umów polegających na tym, że ktoś za cenę bezwarunkowo należną zobowiązał się do dostarczenia towaru lub spełnienia świadczeń, pod warunkiem że strona druga pozyska dla niego do pewnego czasu pod tymi samymi warunkami pewną liczbę odbiorców (umowa lawinowa). Rozporządzenie takie rzeczywiście zostało w roku 1927 wydane.
Określenie „sprzedaż lawinowa” nie jest ścisłe, gdyż zakresem unormowania jest objęta zarówno sprzedaż w rozumieniu Kodeksu cywilnego (której przedmiotem są towary, czyli rzeczy), jak i świadczenie usług (por. M. Kępiński, w: Szwaja, Komentarz 2006, s. 793-794).
II. Zestawienie stanu prawnego z faktycznym
Artykuł 3 Ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieczuczciwej konkurencji (Dz.U. 1993 nr 47 poz. 211. Z późn. zm. dalej Ustawa) informuje nas, iż Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
Nie wydaje się aby czyn w postaci nabierania ludzi dał się zakwalifikować jako czyn zgodny z dobrymi obyczajami ale czy sprzeczny z prawem...
Stanowisko Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie sprzedaży lawinowej złożone w odpowiedzi na oświadczenie senatora Krzysztofa Borkowskiego, przedstawione na 31 posiedzeniu Senatu w dniu 19 grudnia 2002 r. stara się powyższe wątpliwości rozwiać. W w/w stanowisku czytamy, iż system sprzedaży lawinowej jest szczególną odmianą tzw. piramid finansowych, które pojawiły się w Polsce już na początku lat dziewięćdziesiątych w postaci łańcuszków powiązań finansowych zbudowanych na zasadzie piramid.
- Wspólną cechą wszystkich odmian systemów o charakterze piramid jest zależność zysku od pozyskiwania nowych uczestników inwestujących pieniądze. Przykładowo, osoby organizujące łańcuszki organizują spotkania promocyjne, które cechują się dużym profesjonalizmem i stosowaniem różnego rodzaju metod socjotechnicznych. Celem takich spotkań jest skłonienie osób do uczestnictwa w systemie, a przede wszystkim do wpłacenia z tego tytułu określonej kwoty pieniężnej na rzecz organizatorów.
Podstawą funkcjonowania systemu BHC jest nakłonienie osób do wpłacania określonych kwot pieniężnych. Podstawową różnicą jest fakt, iż nie wpłaca się ich organizatorowi – jemu przypada tylko 10%. Na stronie organizatora, w dziale Plan darowizn - opłaty czytamy: „Pierwszych parę tysięcy uczestników, którzy wybiorą uczestnictwo aktywne, może to osiągnąć szybko. Jeśli bowiem zmobilizują się, mogą samodzielnie niemal natychmiast zorganizować sobie grupę z takich sześciu osób, które też szybko zorganizują swoje "szóstki", następni swoje, itd., dzięki czemu pieniądze w dużych kwotach mogą pojawić się na koncie dowolnie szybko...
Powyższe znajduje także odzwierciedlenie w art. 2 regulaminu Programu BHC Darczyńcy:
„Prowizja - 10% prowizja od darowizn pieniężnych otrzymywanych na konto przez Uczestnika z racji uczestniczenia w Programie BHC, przekazywana przez Uczestnika po każdym, kolejnym miesiącu uczestnictwa dla APOLANDIA.COM."
„System BHC - opracowany w ramach Programu BHC, autorski system społecznościowych darowizn pieniężnych dokonywanych pomiędzy uczestnikami Programu BHC. Każdy nowy Uczestnik wchodzący do programu dołącza do budowanej kolejnej grupy Darczyńców, którzy na zasadzie dobrowolności wspierają finansowo przydzielonego wg systemu uczestnika programu (w formie darowizn pieniężnych przekazywanych bezpośrednio na jego konto). Jednocześnie bierze udział w budowie swojego zespołu, którego członkowie będą przekazywać na jego konto określone programem darowizny pieniężne.”
- · Zysk uczestnika systemu jest uzależniony od liczby zwerbowanych osób.
W dziale planu darowizn czytamy: Docelową kwotą, którą uczestnik może otrzymać od swojego kompletnego zespołu (216 osób) jest prawie milion złotych!
- Te osoby, które decydują się na udział w systemie otrzymują do zapoznania się i zaakceptowania regulamin, bądź warunki uczestnictwa, po czym wpłacają pieniądze. Podpisując formularz udziału w systemie, uczestnicy akceptują ustalenia regulaminu, z którego wynika wprost, że zysk mogą osiągnąć wyłącznie w przypadku wprowadzania nowych uczestników.
Art. 5 ust 6 lit. j regulaminu Programu BHC Darczyńcy informuje, iż „Akceptacja Regulaminu przez Użytkownika Konta Rzeczywistego jest równoznaczna ze złożeniem oświadczeń następujących treści: mój udział w Programie BHC jest dobrowolny, świadomie przekazuję swoją pierwszą darowiznę wskazanemu współuczestnikowi i jestem świadomy konsekwencji finansowych z racji udziału w Programie BHC. Zapoznałem się i akceptuję jego aktualne założenia. Zdaję sobie sprawę, że mogę nie otrzymać żadnej darowizny i zostać jedynie darczyńcą 30zł” (chyba, że liczba uczestników stale będzie się powiększać przykładowo w nieskończoność )
- Największe procentowo premie otrzymują osoby na szczycie piramidy. Natomiast z uwagi na szybki wzrost liczby uczestników koniecznych dla podtrzymania systemu, większość z nich z założenia znajduje się na ostatnim i przedostatnim poziomie. Wynik ich uczestnictwa w systemie będzie oczywiście negatywny.
W polskim porządku prawnym organizowanie tego rodzaju struktur zostało zakazane w drodze nowelizacji ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (ustawa z dnia 5 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji). Nowy przepis art. 17 c ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji zawiera odpowiednie postanowienia w przedmiotowym zakresie. Mianowicie, za czyn nieuczciwej konkurencji uznaje organizowanie systemu sprzedaży lawinowej, polegającego na proponowaniu nabywania towarów lub usług poprzez składanie nabywcom tych towarów lub usług obietnicy uzyskania korzyści materialnych w zamian za nakłonienie innych osób do dokonania takich samych transakcji, które to osoby uzyskałyby podobne korzyści materialne wskutek nakłonienia kolejnych osób do udziału w systemie (art. 17 c ust. 1 Ustawy).
Od powyższego ustawa przewiduje pewne wyłączenia scharakteryzowane w art. 17c ust. 2 pkt 1 i 2:
Nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji organizowanie systemu sprzedaży, jeśli spełnione zostaną następujące warunki:
1/ korzyści materialne uzyskiwane z uczestnictwa w systemie sprzedaży pochodzą ze środków uzyskiwanych z zakupu lub ze sprzedaży dóbr i usług po cenie, której wartość nie może rażąco przekraczać rzeczywistej wartości rynkowej tych dóbr i usług - co nie ma związku z przedstawianym stanem faktycznym
2/ osoba rezygnująca z udziału w systemie sprzedaży ma prawo do odprzedaży organizatorowi systemu za co najmniej 90 % ceny zakupu wszystkich nabytych od organizatora nadających się do sprzedaży towarów, materiałów informacyjno-instruktażowych, próbek towarów lub zestawów prezentacyjnych zakupionych w przeciągu 6 miesięcy poprzedzających datę złożenia rezygnacji organizatorowi systemu sprzedaży
Powyższy zakaz nie obejmuje zatem wszystkich form sprzedaży bezpośredniej, między innymi takich systemów sprzedaży, w których uczestnik zawsze może się wycofać i odzyskać zainwestowane środki minimum w 90 procentach
W art. 5 w ust 6 lit e oraz h Regulaminu Programu BHC Darczyńcy czytamy:
„Akceptacja Regulaminu przez Użytkownika Konta Rzeczywistego jest równoznaczna ze złożeniem oświadczeń następujących treści:
jestem świadomy, że w każdej chwili mogę zrezygnować z udziału w Programie BHC, bez żadnych konsekwencji i zobowiązań.
przyjmuję do wiadomości, że Administrator nie zwraca opłat rejestracyjnych, prowizji, oraz dokonanych darowizn pieniężnych lub innych na konta współuczestników”
pozwolę sobie zakończyć powyższą notkę hasłowo – cytatem z omawianego regulaminu:
„Użytkownik przed przystąpieniem do Programu ma możliwość zrobienia rozeznania i przewidzenia jakie mogą być efekty jego uczestnictwa”
Szerzej na temat czynów nieuczciwej konkurencji w zakresie m.in. marketingu lawinowego, promocji, loterii na stronie federacji konsumentów w zakładce praktyczne porady konsumenta à abc konsumenta: http://www.federacja-konsumentow.org.pl/story.php?story=136 jak i na stronie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz